Facebook
Facebook
YouTube

Mało kto wie, że w pierwszym projekcie poprowadzenia Kolei Nadwiślańskiej, przygotowanym w latach 70. XIX stulecia, linia kolejowa miała przebiegać przez Jabłonnę, Modlin, Serock i Pułtusk aż do Mławy. Kolej Nadwiślańska, czy może jak wówczas zwykło się mawiać – Droga Żelazna Nadwiślańska i dalej Kolej Mławsko-Kowelska miała stać się czwartą dużą linią kolejową w Królestwie Polskim. W tamtych czasach było to nad wyraz intratne przedsięwzięcie. Dość wspomnieć, że w 1874 r. toczyła się zażarta walka o zdobycie akcji towarzystwa, które miało tę trasę kolejową wybudować. Rywalizację o wykonanie infrastruktury Kolei Nadwiślańskiej wygrał jeden z największych polskich bankierów Leopold Kronenberg, który nabył 70% akcji. Drugim ważnym udziałowcem został inny bankier, Jan Bloch, ponieważ skupił w swoich rękach prawie 30% akcji. To właśnie on wymusił na Kronenbergu zgodę na zmianę koncepcji przebiegu trasy Kolei Nadwiślańskiej. Tym samym storpedował plany poprowadzenia jej m.in. przez Serock i Pułtusk. Bloch okazał się skuteczny w forsowaniu swoich planów wykorzystując wsparcie carskiego ministra komunikacji Konstantego Posieta. Przeprojektowano więc trasę Kolei Nadwiślańskiej, przekierowując ją tuż za Modlinem z pierwotnego kursu na Serock i Pułtusk w stronę Nasielska. Tym sposobem Pułtusk przegrał swoją dziejową szansę.
Jednak Rosjanie bardzo szybko, bo już w latach 80. XIX stulecia zorientowali się, że przebieg nowej linii kolejowej w ogóle nie uwzględnia potrzeb militarnych imperialnej Rosji. Wobec narastającego zagrożenia ze strony Niemiec od lat budowano liczne fortyfikacje i koszary między innymi w Zegrzu, Pułtusku, Różanie i Ostrołęce. Zabrakło natomiast połączenia owych przyczółków linią kolejową. Wprawdzie w tej sytuacji zdecydowano się na doraźne dobudowanie dodatkowej linii Kolei Nadwiślańskiej z Jabłonny do Ostrołęki. Jednakże w latach 1896-1897 powstał jedynie niespełna dziesięciokilometrowy odcinek torowiska z Jabłonny do Zagrobów tzn. do obecnego Zegrza Południowego. Dalszej części nowej linii w kierunku Serocka i Pułtuska już nie wybudowano. Odłożono realizację planów na później, a właściwie ad calendas graecas. Problemem była prawdopodobnie bardzo wysoka skarpa w Zegrzu, której pokonanie wymagało zbyt dużych nakładów finansowych.
Idea poprowadzenia linii kolejowej przez Serock i Pułtusk oraz Przasnysz pojawiła się nie tak dawno ponownie. Z dokumentu zatytułowanego „Kierunki rozwoju sieci kolejowej w Warszawskim Węźle Kolejowym. Master Plan dla transportu kolejowego w aglomeracji warszawskiej”, opracowanego w 2019 r. wynika, że PKP PLK S.A. planują po roku 2027 budowę linii Zegrze Południowe – Serock – Pułtusk – Maków Mazowiecki – Przasnysz. Jest to jednak dość odległa perspektywa, ale mimo wszystko jest to też jakaś nadzieja i warto zabiegać o realizację planistycznych założeń Spółki PKP PLK. Może lepiej późno niż wcale. Z tym że sama inwestycja z przyczyn technicznych będzie na pewno dość trudna do zrealizowania i oby nie pozostała li tylko w kategorii pobożnych życzeń. Burmistrz Pułtuska Wojciech Gregorczyk oraz Burmistrzowie Serocka, Makowa Mazowieckiego i Przasnysza murem stanęli za pomyślnym wdrożeniem inicjatywy.
Pułtuszczanom pozostaje więc czekać. Ewentualnie powspominać z sentymentem lub resentymentem naszą na pewno jeszcze nie do końca zapomnianą „ciuchcię”, kolejkę wąskotorową, która przez 52 lata (1950-2002) łączyła Pułtusk z Nasielskiem, obsługując lokalne potrzeby transportowe. Wszystkim Czytelnikom niniejszej publikacji, a zwłaszcza tym bardziej nastrojowym, polecamy film z anglojęzyczną narracją z roku 1982, w którym właśnie pułtuska „ciuchcia” odgrywa rolę pierwszoplanową. Ona też jest niemałym fragmentem historii miasta. Może więc w jakiś sposób warto ją ocalić od zapomnienia?

Źródła:
M. Pakuła, Linie kolejowe w powiecie legionowskim. Zarys historii i ślady przeszłości, „Rocznik Legionowski”, t. XI, Legionowo 2018,
M. Pakuła, Nasza Historia. Pociągiem do Serocka – jak zmieniały się plany w ciągu 150 lat? W: „Gazeta Powiatowa, Jabłonna, Legionowo, Nieporęt, Serock, Wieliszew” z 29 maja 2020 r.,
„Wiarus. Pismo dla średniego stanu”, 1874,
https://samorzad.pap.pl/klub-samorzadowy/serock/kategoria/aktualnosci/serock-kolej-z-zegrza-do-przasnysza-coraz-bardziej ,
https://www.youtube.com/watch?v=qeAAh0SkK9U&feature=share&fbclid=IwAR3-QnuPdzAgYm5294qEtV7WpQ2Qm_2qJ7ClTYfsjO7bQWXEIcs7sWx9ljI .

Wydział Edukacji i Promocji Urzędu Miejskiego w Pułtusku