Program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy (Active Citizens Fund – National) jest jednym z 11 programów prowadzonych w Polsce ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (tzw. Funduszy norweskich i Funduszy EOG) 2014-2021 i jednym z dwóch przeznaczonych na wsparcie działalności organizacji społecznych.
Celem Funduszu jest wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, aktywności obywatelskiej oraz upodmiotowienie grup zagrożonych wykluczeniem.
Zgodnie z umową dwustronną między rządem polskim a rządami Państw-Darczyńców środki przeznaczone na wsparcie społeczeństwa obywatelskiego podzielone zostały na dwa programy: Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy o budżecie 30 milionów EUR i Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny o budżecie 23 milionów EUR. Operatorem Funduszu Krajowego jest konsorcjum złożone z trzech organizacji: Fundacji im. Stefana Batorego (lider), Fundacji Stocznia oraz Fundacji Akademia Organizacji Obywatelskich. Operatorem Funduszu Regionalnego jest konsorcjum w składzie Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Fundacja Edukacja dla Demokracji.
Program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy prowadzony będzie w okresie 2019-2024. Wspierać będzie działania podejmowane przez organizacje społeczne w czterech obszarach:
Obszar 1. Angażowanie obywateli i obywatelek w sprawy publiczne i działania społeczne, w tym działania dotyczące ochrony środowiska i przeciwdziałania zmianom klimatycznym (koordynacja: Fundacja Stocznia)
Obszar 2. Ochrona praw człowieka i równe traktowanie, w tym przeciwdziałanie przemocy ze względu na płeć (koordynacja: Fundacja im. Stefana Batorego)
Obszar 3. Wzmocnienie grup narażonych na wykluczenie (koordynacja: Fundacja im. Stefana Batorego)
Obszar 4. Wsparcie rozwoju sektora obywatelskiego (koordynacja: Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich)
Organizacje będą mogły się ubiegać o wsparcie na działania prowadzone w powyższych obszarach w ramach trzech konkursów dotacyjnych: dwóch na projekty tematyczne (Obszar 1.-3.) i jednym na projekty sektorowe (Obszar 4.).
Pierwszy konkurs na projekty tematyczne trwał do 15 kwietnia 2020, a drugi zostanie ogłoszony w pod koniec listopada 2020 roku. Konkurs na projekty sektorowe, służące zwiększeniu stabilności organizacji społecznych, skierowane do całego sektora, jego poszczególnych branż lub organizacji działających w wybranym regionie kraju został ogłoszony w kwietniu 2020 roku.
Organizacje składające wnioski o dotacje na projekty tematyczne lub/i projekty sektorowe będą mogły wystąpić o dodatkową kwotę dotacji na rozwój instytucjonalny organizacji.
Wsparcie we wszystkich konkursach dotacyjnych przyznawane będzie na działania prowadzone przez polskie organizacje społeczne – samodzielnie lub w partnerstwie z innym podmiotami z Polski, z Państw-Darczyńców (Islandia, Liechtenstein, Norwegia), Państw-Beneficjentów korzystających z Funduszy EOG (Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Estonia, Grecja, Łotwa, Litwa, Malta, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia) oraz z krajów sąsiadujących z Polską, a nienależących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Białoruś, Ukraina, Rosja). W projektach realizowanych w partnerstwie z podmiotami z Państw-Darczyńców będzie można wystąpić o dodatkową kwotę dotacji na koszty udziału partnera.
Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy wspierać będzie działania prowadzone przez organizacje z całej Polski, ale szczególną uwagę przykładać będzie do wspierania działań podejmowanych przez organizacje mniej doświadczone, spoza dużych aglomeracji i z terenów o ograniczonym dostępie do programów pomocowych i wsparcia infrastrukturalnego oraz organizacje adresujące swoje działania do grup narażonych na dyskryminację i wykluczenie. We wszystkich działaniach ważną grupą docelową będzie młodzież.
W swoim działaniu Program kieruje się uniwersalnymi wartościami zapisanymi w Traktacie Europejskim: poszanowaniem godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, rządów prawa, a także poszanowaniem praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości.
Prezentacja o Programie (wersja archiwalna z 2020 r.) https://aktywniobywatele.org.pl/wp-content/uploads/2020/01/Aktywni_Obywatele_prezentacja.pdf