30 laecie samorządu
Facebook
Facebook
YouTube

 „(…) w gminie tkwi siła wolnych społeczeństw. Instytucje gminne są dla wolności tym, czym dla nauki są szkoły podstawowe: sprawiają, że nauka i wolność stają się dostępne dla wszystkich. Bez pomocy instytucji gminnych naród może stworzyć sobie wolny rząd, lecz nie będzie w nim ducha wolności” /Charles Alexis de Tocqueville (1805-1859)/.

I z pewnością miał klasyk myśli politycznej rację.

W naszej lokalnej samorządności tkwi bowiem wielka siła budowania struktur stwarzających mieszkańcom gminy Pułtusk przestrzeń do życia w wolności, tej najbardziej odczuwalnej bo indywidualnej. Profesor Henryk Samsonowicz, Honorowy Obywatel Pułtuska, zwykle mawia, że tam, gdzie jeszcze w średniowiecznej Europie sięgały granice samorządów miejskich, tam do dziś funkcjonują społeczeństwa obywatelskie, zdolne i chętne do decydowania o własnym losie.                                                 

Samorządność polska po 1989 roku odradzała się etapami. Najpierw były postanowienia „okrągłego stołu”. Następnie wskazać można przynajmniej sześć ustaw, uchwalonych prze Sejm Rzeczypospolitej Polskiej między marcem a majem 1990 roku, które ukształtowały zrąb struktur samorządu terytorialnego. W dniu 27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze wybory samorządowe. Uchwałą z dnia 29 czerwca 2000 roku Sejm ogłosił dzień 27 maja Dniem Samorządu Terytorialnego. Od tego czasu obchodzony jest on corocznie. Trzydzieści lat, które upłynęły od momentu pierwszych po 1989 roku wyborów samorządowych, jak to bywa w wypadku jubileuszy, skłania z pewnością do przynajmniej kilku refleksji i oczywiście do życzeń.                                                                                  

Krótki, jubileuszowy tekścik nie jest miejscem  na szczegółowe omówienia, choć i na te przyjdzie jeszcze czas. Spróbujmy tu powiedzieć o generaliach, by uzmysłowić sobie skalę wyzwań i dokonań. W wyniku wyborów w I kadencji wyłoniono 28 radnych Rady Miasta i Gminy Pułtusk. Pierwszym Przewodniczącym Rady został Zygmunt Pawłowski, wybrany w dniu 5 czerwca 1990 roku, na pierwszej, inauguracyjnej sesji. W dniu 18 czerwca (uchwała Nr II/10/90 Rady Miasta i Gminy Pułtusk z dn. 18 czerwca 1990 r.) Burmistrzem Miasta i Gminy Pułtusk wybrano Zbigniewa Wiernickiego (1990-1992). Wiceburmistrzem w dniu 27 czerwca ustanowiono Tadeusza Nalewajka.  W ciągu ośmiu kadencji mandat radnego pełniło ponad 100 osób, Rada miała pięciu przewodniczących. Funkcję burmistrza sprawowało 6 osób.

Samorząd przeprowadzał naszą społeczność przez wszystkie etapy wszelakich reform naszego, w permanencji reformującego się państwa, przez wszystkie zmiany systemowe, integracje, wielkie wydarzenia narodowe czy lokalne jubileusze. 

Nawet i sam samorząd przeszedł głęboką zmianę w związku z reformą administracyjną z 1999 roku i wyłonieniem się powiatów. Wiązało się to z nowym podziałem zadań i reformą ich finansowania. Nawiązując do użytego przez Tocqueville’a porównania samorząd wdrożył już dwie głębokie, strukturalne i programowe reformy edukacji. Wyposażył szkoły w hale i infrastrukturę dydaktyczną, na czele z pracowniami komputerowymi, a obecnie aktywnie włącza się w organizację kształcenia on-line. Wsparł też znacząco powstanie uczelni wyższej, nawiązując do najlepszych tradycji edukacyjnych Pułtuska.

To na poziomie samorządu lokalnego dokonywała się faktyczna integracja ze strukturami Unii Europejskiej. Wiązało się to nie tylko z konicznością wypracowania i wdrożenia mechanizmów umożliwiających dofinansowania, ale również z nawiązaniem współpracy z szeregiem miast partnerskich i wymianą młodzieży szkolnej. To samorząd w największym chyba stopniu realizował bardziej rygorystyczne normy unijne w zakresie ochrony środowiska czy przepisów administracyjnych, by wspomnieć słynne dziś RODO.

Samorząd został obarczony i realizuje cały szereg działań w zakresie zapewnienia nam elementarnego bezpieczeństwa. Wzmocniono wały przeciwpowodziowe, powołano wyspecjalizowane instytucje, a dziś w znacznym stopniu zabezpiecza nas w dobie pandemii.    

Szereg inwestycji samorządowych w infrastrukturę drogową, kanalizacyjną, obiekty rekreacyjne, sportowe, zieleń miejską, żłobki i przedszkola na przestrzeni trzydziestu lat istotnie zmienia poziom życia mieszkańców. Samorząd w największym chyba stopniu wpływa na kształtowanie i zabezpieczenie naszego lokalnego, a przecież jakże bogatego dziedzictwa kulturalnego i historycznego. To on inwestuje w nasze zabytki, dba i tworzy nowe miejsca pamięci, organizuje obchody świąt patriotycznych, prowadzi muzeum, wdraża edukację regionalistyczną. To z inicjatywy samorządu doczekaliśmy się pierwszej, w pełni naukowej monografii przebogatych przecież dziejów naszego miasta.   

Oczywiście, zawsze można powiedzieć, że nie wszystko się udało, nie wszystkie szanse wykorzystano. Jubileusze są wszak po to, by snuć refleksję o przeszłości z myślą o lepszej przyszłości. Niech więc poprzez swe kolejne kadencje samorząd zapracuje na opinię wszystkich mieszkańców, iż każdy rzeknie o nim z dumą NASZ SAMORZĄD!                

P.S. Wszystkich, których zapewne słusznie nie zadowolił powyższy, ogólnikowy bilans śpieszę poinformować, iż pod moją redakcją powstaje zbiorowa publikacja jubileuszowa, gdzie tabel, zestawień, sprawozdań, ale też i fotografii wspomnieniowych nikomu raczej nie zabraknie.

dr hab. Radosław Lolo prof. AFiB